Studiując zapisy umów profesjonalnych możemy natknąć się na stwierdzenia, które stanowią o tym, że wykonanie danego zobowiązania z niej wynikającego zrealizuje się w przypadku gdy nadejdzie konkretny dzień lub nastąpi pewne zdarzenie w przyszłości. W niniejszym odcinku postaram się wyjaśnić czym jest termin i warunek, aby lepiej zrozumieć w czym się one przejawiają i czym skutkują.
Termin i warunek
Zarówno jedno pojęcie jak i drugie może stać się zdarzeniem, poprzez które uzależnione będzie powstanie albo ustanie określonych w umowie skutków prawnych. Można tutaj wymienić np. zapłatę określonego wynagrodzenia lub premii dla pracownika (np. jeżeli wykona jakieś specjalne zadanie lub określoną normę) lub też samo wejście w życie danej umowy. Także w drugą stronę – termin i warunek może stanowić o umorzeniu np. odsetek naliczanych nam przez wierzyciela, jeżeli spełnimy nasze zobowiązanie w pewien określony sposób opisany w umowie.
Czy każda umowa może zawierać termin i warunek?
Nie, nie każda umowa może przewidywać zapis o terminie lub warunku. Takim sztandarowym przykładem jest tutaj szczególna czynność prawna jaką jest przeniesienie własności nieruchomości na inną osobę. Nie dość, że taka umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego, to ponadto nie może być podjęta ze względu na termin lub warunek.
Definicja terminu i warunku
Najkrócej mówiąc, termin, jest to zdarzenie przyszłe i pewne – czyli np. nadejście konkretnego dnia w kalendarzu. Także smutne zdarzenie, które czeka każdego człowieka jak śmierć jest terminem (jest to moment, który nadejdzie wobec każdego człowieka).
Warunkiem z kolei jest zdarzeniem przyszłym i niepewnym – np. ukończenie studiów przez naszego syna, uzyskanie pozwolenia na budowę domu etc. Warunkiem jest także takie zdarzenie, które na pewno nastąpi, ale nie wiadomo dokładnie kiedy – np. opadnięcie liści z drzew albo stopnienie śniegu.
Rodzaje terminów i warunków
Możemy wyróżnić cztery podstawowe rodzaje tych pojęć:
- zawieszające – powodują powstanie skutków czynności prawnej na skutek ziszczenia się warunku lub dojścia terminu zawartego w umowie;
- rozwiązujące – powodują ustanie umowy na skutek ziszczenia się warunku lub dojścia terminu zawartego w umowie;
- niemożliwe – nie są możliwe do ziszczenia się uwzględniając obecny poziom wiedzy i techniki;
- zabronione – naruszające przepisy prawa lub zasady współżycia społecznego.
W przypadku zastrzeżenia warunków lub terminów dwóch ostatnich typów – jeśli są one zawieszające to powoduje to nieważność umowy, zaś gdy są rozwiązujące to przyjmuje się, że nie zostały zastrzeżone.
Co wówczas, jeżeli druga strona umowy przeciwdziała spełnieniu się warunku?
Jeżeli warunek to – jak już sobie powiedzieliśmy – zdarzenie przyszłe i niepewne, to może zdarzyć się tak, że druga strona będzie działała w ten sposób, aby nigdy się on nie ziścił, jeżeli byłoby to dla niej korzystne. Kodeks cywilny wskazuje, że wówczas, gdy strona, której zależy na nieziszczeniu się warunku, przeszkodzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego ziszczeniu się warunku, następują skutki takie, jakby warunek się ziścił. Dla przykładu druga strona nie chce, abyśmy otrzymali pozwolenie na budowę, ponieważ będzie jej to „nie na rękę” i działa złośliwie na naszą rzecz poprzez składanie bezpodstawnych zawiadomień o nieprawidłowościach administracyjnych związanych z naszą nieruchomością.
Odwracając jednak role, czyli w przypadku, gdy drugiej stronie zależy na ziszczeniu się warunku i doprowadzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego do ziszczenia się warunku, następują skutki takie, jakby warunek się nie ziścił. Na przykład druga strona podrabia zaświadczenie o ukończeniu – powiedzmy – kursu na operatora wózka widłowego, ponieważ zależy od tego wysokość jej wynagrodzenia.
Podsumowanie
Wyżej wymienione kwestie mają duże znaczenie w obrocie nie tylko gospodarczym, ale także w relacjach klient konsument. Często możemy nie zwracać uwagi na zapisy dotyczące terminu i warunku, jednakże gorąco zachęcam do czynienia tej powinności.
Bardzo dziękuję, że spędziłeś te parę chwil ze mną. Mam nadzieję, że zostaniesz na dłużej i zasubskrybujesz mój podcast, do czego serdecznie zachęcam.
Jeżeli masz do mnie jakiekolwiek pytania lub sugestie dotyczące tworzonego podcastu albo też pojawiły się w Twojej głowie pomysły na nowe tematy, które mógłbym poruszyć – proszę Cię o wiadomość mejlową na adres kontakt@bartlomiejwodo.pl. Na ten moment to wszystko – dziękuję, że uczestniczyłeś w tym podcaście do końca. Trzymaj się, cześć!