Jednoosobowa działalność gospodarcza jest szansą na uzyskanie większej swobody zarobkowej i niezależności ekonomicznej. Wymaga jednak od założyciela dużej odwagi i determinacji w stworzeniu jej struktur, a także wiedzy na temat podatków, czy nawet składek ZUS. Niejednokrotnie trzeba zainwestować w odpowiednią nieruchomość, pojazdy oraz specjalistyczny inwentarz, który jest niezbędny do prowadzenia działalności o wybranym charakterze. Potem należy zatroszczyć się o zdobycie klientów (w sytuacji, gdy zaczynamy od podstaw) oraz zapewnić płynność finansową naszej działalności. W tym artykule dowiesz się, jak założyć własną firmę.
Jednoosobowa działalność gospodarcza – co to takiego?
Aktem prawnym, który reguluje zagadnienie jednoosobowej działalności gospodarczej jest Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. 2018 poz. 646), która w artykule 3 stanowi, że „Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”, co jest definicją legalną tego pojęcia. Z przepisu tego możemy wyczytać, że działalność gospodarczą charakteryzują następujące przesłanki:
- zorganizowanie – np. posiadanie własnych placówek handlowych, współpracowanie z organizacjami finansującymi zakupy ratalne przez klientów etc.,
- nakierowanie na zarobek,
- wykonywanie jej we własnym imieniu – nasza działalność nie może być prowadzona przez osobę/podmiot zewnętrzny niejako za nas,
- ciągłość – działania podejmowane przez nas w ramach prowadzonej działalności gospodarczej muszą mieć nieprzerwany i powtarzalny charakter.
Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najprostszą i podstawową formą realizowania się jako przedsiębiorca. Ustawodawca nie wymaga od nas żadnych skomplikowanych czynności do tego, aby takową działalność założyć. Jedynym, co musimy zrobić, to zarejestrować się przez Internet (jeżeli posiadamy profil zaufany e-PUAP) lub też stawić się w najbliższym urzędzie miasta/gminy. Czynność taka jest oczywiście bezpłatna.
Zakładając działalność gospodarczą nie musimy także wpłacać jakiejkolwiek opłaty administracyjnej, czy też dysponować jakimkolwiek kapitałem. Jedyne nasze obciążenia finansowe będą związane z koniecznością opłacania składek ZUS oraz uiszczania podatków na rzecz Skarbu Państwa. Pamiętać także należy, że prowadząc działalność gospodarczą będziemy odpowiadali za ewentualne powstałe w trakcie prowadzenia działalności zobowiązania i długi cały swoim majątkiem. To bardzo ważne, albowiem jest to najpoważniejsze obwarowanie prowadzenia przez nas działalności gospodarczej.
- Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?
Zgodnie z tym, co wskazano już wcześniej, będziemy zobowiązani do złożenia wniosku w odpowiednim urzędzie. Wniosek ten znajduje się w formularzu CEIDG-1 na rządowej stronie internetowej: http://prod.ceidg.gov.pl/ lub też w serwisie e-PUAP. Wniosek w formie wypełnionego formularza możemy złożyć na 4 różne sposoby:
- osobiście w urzędzie miasta i gminy – sposób najbardziej podstawowy, ale nie wymagający od nas żadnych dodatkowych kosztów (oczywiście oprócz kosztów dojazdu do właściwego urzędu);
- listem poleconym nadanym w polskiej placówce operatora pocztowego (Poczty Polskiej) – w tym przypadku nasz wniosek musi być poświadczony przez notariusza, zatem dodatkowo musielibyśmy się u niego stawić celem uzyskania jego asygnaty;
- elektronicznie – z bezpiecznym podpisem kwalifikowanym;
- elektronicznie – bez podpisu kwalifikowanego za pośrednictwem platformy e-PUAP.
Następnie gdy nasz wniosek zostanie pomyślnie przyjęty, będziemy zobowiązani do uzyskania numeru NIP i REGON.
- NIP i REGON
NIP jest to Numer Identyfikacji Podatkowej i jak sama nazwa wskazuje służy on do konkretyzacji danego przedsiębiorcy względem fiskusa. Jest to swoistego rodzaju podatkowe „ID”, wedle którego organy administracji państwowej rozpoznają nas względem innych.
REGON z kolei jest to numer Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej. Jest to rejestr prowadzony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego i służy przede wszystkim do kontaktowania się z urzędem skarbowym i ZUS.
Jeżeli do tej pory nie posiadaliśmy żadnego z wyżej wymienionych numerów, to zostaną nam one nadane zaraz po rejestracji naszej działalności. Jeżeli jednak posiadaliśmy już wcześniej nadany takowy numer, to zostanie on niezmieniony i będziemy się nim mogli posługiwać w dalszym ciągu.
- Działalność gospodarcza a wpis do CEIDG – działalność nierejestrowa.
Co do zasady, każda działalność gospodarcza podlega wpisowi do CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej), jednakże od 30 kwietnia 2018 roku osoby fizyczne świadczące niewielkie, drobne usługi przynoszące skromny, ale stały dochód, mogą skorzystać z przepisów o tzw. „działalności nierejestrowej” i nie rejestrować swojej działalności.
Można to zrobić w następujących przypadkach:
- gdy przychody z prowadzonej działalności nie przekroczą połowy minimalnego wynagrodzenia w danym roku,
- jeżeli nie prowadziłeś wcześniej działalności gospodarczej (lub prowadziłeś, ale jest ona obecnie wykreślona z rejestru).
Brak konieczności rejestrowania działalności o takim charakterze nie oznacza, że nie będziemy mieć w takim przypadku żadnych obowiązków. Z racji tego, że de facto prowadząc działalność chociażby w minimalnym zakresie stajemy się przedsiębiorcami, będą nas obowiązywać przepisy kodeksu cywilnego w tym względzie oraz przepisy ustawy o prawach konsumenta. Chodzi tutaj przede wszystkim o szczególny charakter naszych stosunków wobec osób fizycznych, które będą korzystały z naszych usług. Będziemy musieli wobec nich m. in. uwzględnić reklamację, jeżeli tego zażądają, a ich wniosek będzie zasadny.
Poza powyższym wybierając taką formę prowadzenia działalności gospodarczej, możemy skorzystać z paru uproszczeń względem zwykłem działalności gospodarczej, a to:
- brak konieczności rejestracji w CEIDG,
- brak konieczności rejestracji w urzędzie skarbowym,
- brak konieczności rejestracji w GUS (Główny Urząd Statystyczny), a co za tym idzie i uzyskania numeru NIP i REGON,
- brak konieczności prowadzenia skomplikowanej i skrupulatnej księgowości – wystarczy jedynie uproszczona ewidencja,
- brak konieczności opłacania składek ubezpieczeniowych w ZUS,
- brak konieczności opłacania comiesięcznych (lub cokwartalnych) zaliczek na podatek.
Mając na uwadze powyższe, logicznym wydaje się rozwiązanie zwolnienia takowych przedsiębiorców z konieczności wystawiania faktur VAT za świadczone usługi. Ustawa wskazuje jednak, że należy to uczynić, gdy żądanie takie zostało złożone w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym usługę wyświadczono.
Jak zatem prowadzić ewidencję sprzedaży? Z Ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatków od towarów i usług (w skrócie VAT) wynika, że prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży polega najzwyczajniej w świecie na wpisywaniu w niej sprzedaży za dany dzień. Ustawodawca nie wymaga, ani też nie przedstawia żadnego jednolitego wzoru, na którym miało by się to odbywać. Musi on jednak zawierać:
- liczbę porządkową,
- datę sprzedaży,
- wartość sprzedaży.
Rejestr ten może oczywiście przedstawiać inne dane, które będą konkretyzowały daną czynność przed fiskusem. Mowa tutaj np. o informacjach dotyczących poszczególnych usług.
Takowy rejestr musi być prowadzony chronologicznie. Nie ma takiej możliwości, aby wpisać usługę z dnia kolejnego pomijając sprzedaż z dnia poprzedniego. Jeżeli danego dnia nie świadczyliśmy żadnej usługi, to pod danym dniem w naszych rubrykach wpisujemy „zero”, lub pomijamy dany dzień, aby nie robić sobie niepotrzebnego bałaganu w naszym spisie.
Wskazać należy, że nie warto bagatelizować obowiązku prowadzenia w/w rejestru – organy finansowe państwa polskiego są wyposażone w instrumenty, które mogą skutecznie przymusić do respektowania przepisów prawa.
Jak liczyć zatem swój przychód, aby zmieścić się w „widełkach” stawianych przez ustawę? Bardzo prosto – Twoim przychodem będą należności, które otrzymasz za swoją działalność (jak już wyżej wskazano powinny być one wskazane w rejestrze). Pamiętać trzeba, że do przychodu zaliczamy również wartości naszych wierzytelności (ekspektatywy dotyczącej zapłaty za wykonaną usługę) – inaczej mówiąc wykonaliśmy daną usługę, jednak fizycznie jeszcze nie otrzymaliśmy pieniędzy – taką sytuację także należy zaliczyć jako przychód.
W momencie, gdy nasz przychód przekroczy próg 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, to nasza działalność stanie się rejestrową. Od tej chwili będziemy mieli 7 dni na zgłoszenie jej do CEIDG. Przez pierwsze 6 miesięcy będziemy zwolnieni ze składek ZUS (będziemy zobowiązani do zapłaty jedynie składek na ubezpieczenia zdrowotne), a przez następne dwa lata będziemy płacić go w okrojonej formie (tzw. „mały ZUS”).
- Formy opodatkowania działalności gospodarczej.
Prowadzenie działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu. Już na etapie składania wniosku o jej zarejestrowanie do CEIDG jesteśmy zmuszeni do wybrania jednej z czterech możliwości:
- Opodatkowanie na zasadach ogólnych (podstawowe).
Ta forma jest – można rzec – taką domyślną formą opodatkowania. W momencie, gdy z jakiegoś powodu fiskus będzie miał wątpliwości co do naszej zadeklarowanej formy, to właśnie tą uzna jako podstawową. W tym przypadku, podatek zostanie naliczony od dochodu, czyli różnicy pomiędzy przychodem a kosztami prowadzonej przez nas działalności. Jeżeli nasz dochód wyniósł nie więcej niż 85 528 PLN, to nasz podatek wyniesie 18% pomniejszony o kwotę 556 zł 02 gr.
Jeżeli zaś nasz dochód wyniósł więcej niż 85 528 PLN, to nasz podatek wyniesie kwotę 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad kwotę 85 528 PLN.
- Podatek liniowy.
Uiszczanie podatku w tej formie opłaca się wówczas, gdy nasza działalność gospodarcza uzyskuje wysokie dochody (powyżej 100 000 zł). Wybierając tę formę rozliczenia możemy liczyć na stałą jego wysokość, niezależnie od wzrostu przychodów, która wynosi 19%, co jest jak najbardziej plusem tego rozwiązania. Minusem jest jednak fakt braku możliwości skorzystania z ulg podatkowych oraz brak możliwości rozliczania się wspólnie z małżonkiem.
- Opodatkowanie ryczałtowe.
W tym przypadku nasz podatek będzie uzależniony od jedynie od przychodu, którego nie można pomniejszyć o poniesione koszty jego uzyskania. Wybierając tę opcję decydujemy się na opodatkowanie w wysokości 3%, 5,5%, 8,5%, 17% i 20%, które będzie zależne od rodzaju wykonywanej przez nas działalności.
Chcąc wybrać tę formę opodatkowania, nasze przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie mogą przekroczyć 150 000 EUR oraz nie możemy korzystać z opodatkowania w formie tzw. karty podatkowej, o której za chwilę.
Plusem jest to, że nie będziemy musieli w tym przypadku prowadzić normalnej (szczegółowej) ewidencji przychodów, jednakże będziemy zobligowani do dokumentowania wszystkich naszych działań związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
- Karta podatkowa.
Ta forma opodatkowania jest najprostszą z tych, które zostały uwzględnione przeze mnie wyżej. Mogą z niej korzystać nawet mikroprzedsiębiorcy niezależnie od branży. W tym przypadku nie będziemy zmuszeni do prowadzenia ksiąg przychodów i rozchodów czy też składania zeznań. Musimy tutaj jedynie wystawić rachunek na żądanie naszego klienta, które będzie stanowiło potwierdzenie wykonania usługi lub sprzedaży oraz przechowywać go przez okres 5 lat liczony od końca roku, w którym dana czynność miała miejsce. Wysokość stawek będzie ustalana indywidualnie i będzie zależeć m. in. od liczby mieszkańców miejscowości, w której zarejestrowana jest nasza działalność gospodarcza, czy też rodzaju usług, które świadczymy.
Po wybraniu odpowiedniej dla siebie formy opodatkowania musimy jeszcze zdecydować, co jaki czas będziemy się rozliczać. Mamy trzy możliwości:
- miesięcznie – zazwyczaj do 20 dnia każdego miesiąca,
- kwartalnie – do 20 dnia ostatniego miesiąca danego kwartału – ten sposób pozwala na utrzymanie większej płynności finansowej naszej firmy, albowiem pomiędzy poszczególnymi terminami zapłat więcej pieniędzy zostaje w naszej kieszeni,
- zaliczki uproszczone – również do 20 dnia każdego miesiąca – jest to 1/12 kwoty podatku obliczonej według skali z danego roku podatkowego.
- Działalność gospodarcza – składki ZUS.
Rejestrując naszą działalność w CEIDG, jednocześnie zgłaszamy nas jako płatnika składek ZUS. Musimy jednak w terminie 7 dni od rozpoczęcia naszej działalności złożyć deklarację ubezpieczeniową bezpośrednio do ZUS. Robi się to za pośrednictwem druków ZUS ZUA (jeżeli deklarujemy ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) lub ZUS ZZA (jeżeli deklarujemy tylko ubezpieczenie zdrowotne). Po zaakceptowaniu naszej deklaracji przez ubezpieczyciela publicznego, będziemy zobowiązani uiszczać składki do 10 dnia miesiąca (jeżeli nikogo nie zatrudniamy) lub 15 dnia miesiąca (jeżeli zatrudniamy pracowników).
Powyżej starałem się przedstawić najważniejsze kwestie związane z otwarciem działalności gospodarczej. Jeżeli posiadasz jakiekolwiek wątpliwości z tym związane, zapraszam do kontaktu (etc.).
