Uzyskanie korzystnego orzeczenia sądowego niekoniecznie oznacza, że uzyskamy od naszego dłużnika to, co z niego wynika. Wbrew pozorom, niekiedy pomyślne przeprowadzenie postępowania sądowego jest jedynie półmetkiem w drodze do zwrotu należnych nam funduszy. W tym odcinku postaram się pokazać czym jest klauzula wykonalności, ponieważ stanowi ona bardzo ważny element z punktu widzenia egzekwowania naszych długów.
O klauzuli wykonalności wspominałem już w piątym odcinku mojego podcastu, który dotyczył egzekwowania długów. Było to jednakże tylko napomknięcie, albowiem w tamtym czasie nie było zbyt wiele miejsca, aby rozwinąć ten temat należycie. W związku z tym wypada, aby poświęcić temu zagadnieniu osobny odcinek. Trzeba bowiem wiedzieć, jakie funkcje spełnia ta instytucja.
Klauzula wykonalności
Klauzulą wykonalności możemy nazwać sądowe poświadczenie, które uwierzytelnia nam konkretne orzeczenie jako tytuł wykonawczy. Inaczej mówiąc jest to pieczęć sądu wykazująca, że dane orzeczenie nadaje się do wykonania. Po takim zabiegu staje się tytułem wykonawczym, który z kolei załączony do wniosku o wszczęcie egzekucji, (najczęściej składa się go u komornika sądowego) staje się jej podstawą.
Klauzula ta jest niejako aprobatą sądu do czynienia przez nas dalszych kroków w egzekucji naszych roszczeń względem dłużnika.
Sąd nadaje klauzulę wykonalności jedynie takim orzeczeniom, które są prawomocne, czyli takim, od których nie służy już drugiej stronie środek zaskarżenia (zażalenie lub apelacja). Istnieją także orzeczenia oznaczone jako natychmiast wykonalne, które tym bardziej należą do tej grupy.
Dla konkretnego orzeczenia możemy nadać klauzulę wykonalności tylko raz. Uzasadnione jest to uniemożliwieniem dochodzenia jednego roszczenia z kilku takich samych tytułów wykonawczych. Nie można bowiem skierować tego samego tytułu wykonawczego wydanego w kilku egzemplarzach do różnych komorników, chociaż istnieją przypadki, gdy musimy uzyskać tzw. dalszy tytuł wykonawczy. Kodeks cywilny wskazuje, że w razie potrzeby prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób lub przeciwko kilku osobom albo z kilku składowych części majątku tego samego dłużnika, sąd oprócz pierwszego tytułu wykonawczego może wydawać dalsze tytuły, oznaczając cel, do którego mają służyć, i ich liczbę porządkową.
Postępowanie klauzulowe
Jest ono wszczynane z reguły na wniosek wierzyciela, chociaż sąd również jest uprawniony do przeprowadzenia go z urzędu.
Sądem właściwym jest sąd, który wydał prawomocne orzeczenie, z którego mamy zamiar prowadzić egzekucję. O nadaniu klauzuli orzeka postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym i doręcza je wierzycielowi, który o to wnioskował. Co do doręczenia tytułu wykonalności pozwanemu, czyli naszemu dłużnikowi, jest pewna rozbieżność, ponieważ niektóre sądy doręczają im go z urzędu, a niekiedy nie – wówczas sam dłużnik dowiaduje się o egzekucji już od samego komornika.
Należy także wskazać, że w trakcie takiego postępowania sąd może oddalić nasz wniosek, jeżeli dane orzeczenie nie spełnia przesłanek klauzulowych (np. jest jeszcze nieprawomocne lub nie nadaje się do wykonania). Zrobi to także postanowieniem, na które przysługuje nam zażalenie, o czym za chwilę.
Wskazać należy, że sąd w trakcie tego postępowania nie bada już podstaw zasądzenia czy przesłanek naszego roszczenia. Postępowanie merytoryczne przed sądem zostało już zakończone i absolutnie nie ma potrzeby, aby robić to po raz kolejny.
Prosta i rozszerzona klauzula wykonalności
Z reguły sąd nadaje klauzulę wykonalności wobec podmiotów, które zostały fizycznie wskazane w orzeczeniu zasądzającym nasze roszczenie (klauzula podstawowa lub prosta). Istnieje jednak także możliwość, kiedy zobowiązanie dłużnika może przejść na inne osoby nie wskazane w tymże orzeczeniu. Wówczas, aby nie przeprowadzać kolejnego postępowania de facto o to samo wobec tychże osób, sąd może już na etapie postępowania klauzulowego wskazać dane podmioty, aby oszczędzić czas i pieniądze wierzyciela. Jest to tzw. klauzula rozszerzona bądź konstytutywna. Często ma to zastosowanie np. do małżonków, których łączy ustrój ustawowej wspólności małżeńskiej lub wspólników spółki cywilnej.
Jak zaskarżyć postanowienie klauzulowe?
Jak już pozwoliłem sobie wskazać wcześniej, kodeks cywilny daje nam możliwość zaskarżenia postanowienia w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności bądź jej braku. Postanowienie zaskarżalne jest w terminie:
- dla wierzyciela: 7 dni od dnia doręczenia mu postanowienia przez sąd,
- dla dłużnika: 7 dni od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji (jeżeli sąd nie doręczył mu z urzędu tegoż postanowienia).
Jak również wcześniej pozwoliłem sobie wskazać, nie ma sensu w tymże zażaleniu wskazywać okoliczności, które świadczą bądź nie o naszym roszczeniu. Sąd bowiem w postępowaniu klauzulowym nie zajmuje się już kwestiami merytorycznymi, które rodzą stosunek zobowiązaniowy pomiędzy stronami.
W ramach dookreślenia pragnę również wskazać, że samo postępowanie klauzulowe może być wydane przez referendarza sądowego. Wówczas zamiast zażalenia będzie przysługiwała nam skarga, jednakże terminy do jej złożenia pokrywają się z tymi, które dotyczą postanowienia.
Bardzo dziękuję, że spędziłeś te parę chwil ze mną. Mam nadzieję, że zostaniesz na dłużej i zasubskrybujesz mój podcast, do czego serdecznie zachęcam.
Jeżeli masz do mnie jakiekolwiek pytania lub sugestie dotyczące tworzonego podcastu albo też pojawiły się w Twojej głowie pomysły na nowe tematy, które mógłbym poruszyć – proszę Cię o wiadomość mejlową na adres kontakt@bartlomiejwodo.pl. Na ten moment to wszystko – dziękuję, że uczestniczyłeś w tym podcaście do końca. Trzymaj się, cześć!
