Żyjąc w dzisiejszym świecie, Internet stanowi podstawę naszej egzystencji. Nieustanna komunikacja, wymiana informacji czy też wszelkie usługi będące na wyciągnięcie ręki i kilku stuknięć palcem po ekranie smartfona to już norma. Rzadko jednak zdajemy sobie sprawę z tego, że wiele czynności przez nas dokonywanych są umowami cywilnoprawnymi o niekoniecznie błahym charakterze. W dzisiejszym odcinku dowiemy się, jaki charakter prawny ma umowa zawarta przez Internet i jakie niesie ona dla nas konsekwencje.
Umowa zawarta przez Internet
Umowy zawierane za pośrednictwem Internetu często dotyczą coraz bardziej poważnych kwestii, niźli to miało miejsce dotychczas. Kupno jedzenia czy butów w porównaniu do zawarcia np. umowy o pracę stanowi pewną dysproporcję, dzięki której widzimy rozwój tej formy zaciągania zobowiązań. Do zawierania umów przez Internet dochodzi zarówno pomiędzy osobami prywatnymi, kontrahentami, jak i pomiędzy przedsiębiorcami a osobami prywatnymi. Warto zatem dowiedzieć się, kiedy umowa taka będzie ważna i skuteczna, a kiedy zwyczajnie rzecz ujmując nie osiągnie oczekiwanych przez nas efektów.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że umowa jest zawarta wówczas, gdy składamy drugiej stronie tzw. oświadczenie woli, które jest pojęciem z zakresu prawa cywilnego oznaczającym przejaw woli ludzkiej zmierzający do wywołania skutku prawnego w postaci powstania, zmiany, ustania stosunku prawnego. Oświadczeniem woli jest każde zachowanie człowieka wyrażające jego wolę w sposób dostateczny. Może być złożone nie tylko na piśmie, ale także ustnie, jak również wyrażone przez gest (za: Wikipedia.org). Definicja oświadczenia woli w prawie polskim została zawarta w art. 60 Kodeksu cywilnego Wynika z niej pośrednio, że oświadczenie to jest złożone należycie wówczas, gdy osoba, do której jest ono kierowane, odczyta je w sposób jasny i zrozumiały.
Tak też będzie w przypadku składania oświadczeń woli przez Internet. Kodeks cywilny stanowi, że oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 2 KC). Chwilą tą jest otrzymanie odpowiedzi zwrotnej od adresata naszego oświadczenia woli o tym, że przystępuje do umowy za pośrednictwem poczty elektronicznej (mailowej), lub też za pośrednictwem innego internetowego komunikatora, jak chociażby Messenger czy WhatsApp. Stwierdzić zatem należy, że sama zgodna wymiana korespondencji elektronicznej pomiędzy stronami, zawierająca najważniejsze elementy danej umowy (np. w przypadku umowy sprzedaży – określenie przedmiotu, cena, termin i miejsce wydania przedmiotu) w zupełności wystarczają do jej zawarcia.
Nieważność umowy zawartej przez Internet
Najczęściej może wynikać ona z braku dookreślenia ważnych postanowień umownych, które dana umowa musi zawierać, aby mogła być wprowadzona do obrotu prawnego (jak to już wyżej wspomniano przy umowie sprzedaży jest to przedmiot, cena, termin i miejsce wydania przedmiotu). Jeżeli tego nie ma, umowa nie może stanowić podstawy do żądania od drugiej strony czegokolwiek, w przypadku zaistnienia ewentualnego sporu.
Najczęściej może wynikać ona z braku dookreślenia ważnych postanowień umownych, które dana umowa musi zawierać, aby mogła być wprowadzona do obrotu prawnego (jak to już wyżej wspomniano przy umowie sprzedaży jest to przedmiot, cena, termin i miejsce wydania przedmiotu). Jeżeli tego nie ma, umowa nie może stanowić podstawy do żądania od drugiej strony czegokolwiek, w przypadku zaistnienia ewentualnego sporu.
Kolejną okolicznością, która będzie niweczyć zawartą przez stronę umowę jest kwestia formy jej zawarcia określona w ustawie. Jeżeli prawo zabrania zawierania umów przenoszących własność nieruchomości w formie odmiennej niż forma aktu notarialnego. Zatem siłą rzeczy nie będziemy mogli zawrzeć takowej przez Internet. Podobnie z umowami przenoszącymi majątkowe prawa autorskie – takie z kolei muszą być zawarte w zwykłej formie pisemnej, którą nie jest w żadnym stopniu forma mailowa (elektroniczna).
Odstąpienie od umowy zawartej przez Internet
Prawo takie przysługuje jedynie w relacji Konsument – Przedsiębiorca. Zabezpiecza ono interes Konsumenta dając mu możliwość – najczęściej 14-dniowego – odstąpienia od umowy zawartej przez Internet bez konieczności podawania przyczyny. Termin ten liczony jest od dnia skutecznego doręczenia jej przedmiotu umowy. Działanie Konsumenta sprowadza się jedynie wówczas do wystosowania do Przedsiębiorcy oświadczenia woli w formie elektronicznej o odstąpieniu od umowy i fizycznego odesłania jej przedmiotu umowy. Postępowanie to jest doskonale znane wszystkim korzystającym ze sklepów internetowych. Trzeba jednak wskazać, że nie zawsze jest ono możliwe – produkty żywnościowe, artykuły higieny osobistej lub leki (szczególnie po otwarciu opakowania) nie podlegają tej regule.
Bardzo dziękuję, że spędziłeś te parę chwil ze mną. Mam nadzieję, że zostaniesz na dłużej i zasubskrybujesz mój podcast, do czego serdecznie zachęcam.
Jeżeli masz do mnie jakiekolwiek pytania lub sugestie dotyczące tworzonego podcastu albo też pojawiły się w Twojej głowie pomysły na nowe tematy, które mógłbym poruszyć – proszę Cię o wiadomość mejlową na adres kontakt@bartlomiejwodo.pl. Na ten moment to wszystko – dziękuję, że uczestniczyłeś w tym podcaście do końca. Trzymaj się, cześć!
