Wypowiadając słowa zwłoka i opóźnienie często utożsamiamy je ze sobą nie zdając sobie sprawy, że są to zgoła odmienne pojęcia, tym bardziej mając na względzie ich znaczenie prawne. W niniejszym artykule postaram się omówić i wyjaśnić znaczenie obydwu tych instytucji, bowiem są one dość znaczące.
Zwłoka i opóźnienie
Oba wyżej wymienione pojęcia niewątpliwie dotyczą pojęcia dawności w prawie cywilnym i odnoszą się do upływu czasu, który może odpowiednio korelować z różnego rodzaju zobowiązaniami. Chcąc odróżnić jeden termin od drugiego, powinniśmy zwrócić uwagę na przyczynę, która spowodowała niewykonanie w odpowiednio określonym w umowie terminie, danego zobowiązania przez drugą stronę umowy. Jeżeli wyniknęła ona z winy naszego kontrahenta (można go też nazwać w tym miejscu dłużnikiem), to mamy do czynienia ze zwłoką, która jest kwalifikowaną formą niewykonania zobowiązania. Jeżeli bowiem niewykonanie zobowiązania nastąpiło z przyczyn niezależnych od kontrahenta, mamy wówczas do czynienia z opóźnieniem.
Powyższe ma swoje poparcie w przepisach Kodeksu cywilnego. Art. 476 wyraźnie wskazuje, że:
“Dłużnik dopuszcza się zwłoki , gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.”
Z powyższego wynika, że wierzyciel nie musi udowadniać, że brak wykonania zobowiązania w terminie nastąpił z przyczyn zależnych od dłużnika. Wystarczy jedynie, że wykaże upływ terminu, w którym zobowiązanie miało być wykonane. Wtedy to dłużnik – niejako broniąc się – musi wykazać, że nie jest winny zaistniałej sytuacji, tj. wskazać, jakie niezależne od niego okoliczności doprowadziły do niewykonania zobowiązania na czas.
Zwłoka i opóźnienie a odsetki
Odpowiadając na to pytanie należy przede wszystkim odnieść się do art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego. Mówi on, że:
“Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.
Oznacza to, że można dochodzić odsetek nawet za samo opóźnienie w płatności (czyli nieistotna jest dla ich dochodzenia wina dłużnika). Wystarczy tutaj tylko upływ określonego w umowie czasu.
Zwłoka i opóźnienie a kara umowna
Jednym z podstawowych zabezpieczeń umownych jest klauzula kary umownej, o której piszę tutaj. Odnosi się ona bezpośrednio do niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania o charakterze niepieniężnym, co ma także odniesienie do niezachowania terminu wykonania danej czynności.
Jeżeli więc nasz kontrahent nie dostarcza zamówionych przez nas towarów lub wyrobów w terminie, ponieważ przeliczył się z wielkością naszego zlecenia nie biorąc pod uwagę mocy przerobowej swojego przedsiębiorstwa, to ponosi on winę za zaistniałą sytuację. W takim przypadku będzie musiał on zapłacić karę umowną, jeżeli takowa była przewidziana w zawartej przez nas umowie.
W przypadku jednak, gdy nasze zobowiązanie zostało w dużej mierze spełnione przez naszego kontrahenta, będzie mógł on żądać zmniejszenia kary umownej, o czym mówi art. 484 § 2 KC. To samo tyczy się rażącego jej wygórowania. Najczęściej będzie to odzwierciedleniem poniesionej przez nas szkody, którą spowodował nasz kontrahent. Jeżeli więc szkoda jest duża, a jego wina znaczna, sąd może oddalić takie żądanie.
Podsumowanie
Z powyższego wynika, że interesy każdej ze stron mogą być odpowiednio zabezpieczone. Trzeba jednak pamiętać o tym już na etapie sporządzania danej umowy. Posiłkując się wskazaną powyżej wiedzą dotyczącą instytucji zwłoki i opóźnienia będzie to dużo łatwiejsze.
Na ten moment to wszystko. Dziękuję, że poświęciłeś te parę chwil na przeczytanie tego artykułu.
Zapraszam także do innych artykułów opublikowanych na moim blogu oraz do wysłuchania mojego podcastu, gdzie poruszam również inne ciekawe rzeczy.
Jeżeli masz do mnie jakiekolwiek pytania lub sugestie dotyczące tworzonego bloga albo też pojawiły się w Twojej głowie pomysły na nowe tematy, które mógłbym poruszyć – proszę Cię o wiadomość mejlową na adres kontakt@bartlomiejwodo.pl. Na ten moment to wszystko – dziękuję, że przeczytałeś do końca. Trzymaj się, cześć!
